Alles wat je wilt weten over het Johari-venster
Wat is het Johari-venster?
Johari-venster is de naam van een psychologisch model dat gericht is op een verbetering van de onderlinge waarneming. Het doel van het model is om mensen meer zelfbewustzijn en inzicht te geven in hun relaties met anderen.
Johari-venster – betekenis en doel
Het Johari Window-model werd in 1955 gepubliceerd en draagt de naam van de ontwikkelaars erachter: Joseph Luft en Harrington Ingham.
Het doel van de techniek is aan het licht te brengen welke eigenschappen mensen zelf denken te hebben en welke ze door anderen toegeschreven krijgen. Zo vergaren mensen inzicht in hun zelfbeeld en in hoeverre dat strookt met het beeld dat anderen van hen hebben. Andersom krijgen mensen zo ook in inzicht in hoe anderen over zichzelf denken en waar dit afwijkt van hun beeld van die andere personen.
Uitleg van het Johari-venster
Het Johari-venster (soms ook wel Johari-matrix, Johari-diagram of Johari-raam genoemd) kan grafisch weergegeven worden als een vierhoek dat bestaat uit vier onderdelen.
-
Open gebied
Het open gebied heeft betrekking op het gedeelte van iemands persoonlijkheid waar zowel diegene zelf als anderen bewust van zijn. -
Blinde vlek
De blinde vlek verwijst naar eigenschappen waar iemand zich niet bewust van is, terwijl dit voor anderen juist wel naar voren komt. -
Verborgen gebied
Het verborgen gebied bestaat uit de eigenschappen die iemand opzettelijk niet aan anderen laat zien, alhoewel ze wel deel van haar of zijn persoonlijkheid uitmaken. -
Onbekend gebied
Het onbekende gebied beslaat alle eigenschappen waar noch de betreffende noch anderen weet van hebben, maar die wel bestaan.
Als mensen voor zichzelf en anderen het Johari-venster invullen met eigenschappen, kunnen ze ontdekken welke blinde vlekken en verborgen gebieden ze hebben, maar ook hoe hun open gebieden eruitzien.
Het Johari-model inzetten in human resources
Binnen human resources kan het nuttig zijn om gebruik te maken van het Johari-diagram. Als collega’s samen een Johari-venster maken, kunnen ze veel over elkaar en over zichzelf ontdekken. Laat medewerkers van uw organisatie Johari-venster-oefeningen doen en ontdek welke positieve effecten dit kan hebben.
Communicatie en teambuilding
Het Johari-venster kan de communicatie op de werkvloer enorm verbeteren en ook een grote rol spelen bij teambuilding. Collega’s kunnen veel van en over elkaar leren door te reflecteren op hun eigen en andermans persoonlijkheid.
Als ze het Johari-venster ingevuld hebben, kunnen ze zowel zichzelf als hun collega’s vanuit een ander perspectief zien. Dat helpt bij het praten over waarom ze elkaar op welke manier waarnemen.
Met behulp van die wederzijdse kennis kunnen ze meer begrip voor elkaar kweken en voor de redenen waarom hun collega’s op een bepaalde manier te werk gaan. Als mensen meer over elkaar weten, kan het voor hen ook makkelijker zijn om sympathie voor elkaar te voelen. Dat is uiteindelijk ook goed voor het saamhorigheidsgevoel en de teamspirit.
Ook worden werknemers zich bewuster van het feit dat ze blinde vlekken hebben en hier iets aan kunnen doen. Dit kunnen ze bijvoorbeeld doen door om feedback van collega’s en leidinggevenden te vragen.
Johari-venster – Blinde vlek en verborgen gebieden
Dit model komt heel erg van pas om blinde vlekken zichtbaar te maken. Eigenschappen van collega’s die in de blinde vlek liggen, kunnen nogal eens tot frustratie leiden. Dat kan gebeuren wanneer de betrokkenen ervan uitgaan dat sommige collega’s wel weten dat ze zich zus of zo gedragen. Voor hen is het tenslotte overduidelijk.
Bij het invullen van het Johari-venster kunnen deze blinde vlekken aan het licht komen. Als u als HR het invullen begeleidt, zal het vervolgens makkelijker zijn om hierover te praten. U kunt immers een atmosfeer van vertrouwen en veiligheid creëren, zodat collega’s op een goede manier over zulke thema’s kunnen praten. Zo kan het Johari-venster feedback makkelijker maken.
Daarnaast biedt dit model een kader waarin collega’s zich aangemoedigd voelen om verborgen of verzwegen kanten van hun persoonlijkheid te laten zien. Door eigenschappen uit het verborgen gebied te delen kunnen collega’s vertrouwen en acceptatie van hun collega’s ervaren. Ook kan het een pak van hun hart zijn om dingen uit het verborgen gebied te delen.
Voorbeelden van het Johari-venster op de werkvloer
Open gebied
Anna is een ambitieuze collega die duidelijk laat zien dat ze graag een stapje hoger wil. Dit communiceert ze duidelijk naar haar leidinggevenden. En ze neemt initiatief om te laten zien dat ze er klaar voor is.
Blinde vlek
Brechtje is een leuke collega. Ze komt graag een praatje maken, maar is zich er niet van bewust dat ze een slechte adem heeft.
Dit is een banaal voorbeeld, maar wel veelzeggend. Complexer is het als gedrag anders geïnterpreteerd wordt. Wat voor jezelf hulpvaardig kan lijken, kunnen anderen als bemoeizuchtig of controlerend ervaren.
Verborgen gebied
Diederik heeft net als velen met angst en onzekerheden te kampen. Hij vindt het bijvoorbeeld lastig om presentaties te houden of voor de groep te spreken. Hierover praat hij niet graag en hij probeert het ook zoveel mogelijk voor anderen te verbergen.
Onbekend gebied
Ewoud is een verlegen collega die niet graag in het middelpunt van de aandacht staat. Daardoor heeft hij nooit presentaties gehouden en weet hij ook niet dat hij daar eigenlijk best wel talent voor heeft. Zijn leidinggevenden zoeken dit ook niet achter hem en niemand moedigt hem aan om het eens te proberen.
